આવતા અઠવાડિયે આપણે ત્યાં ચાઈનીઝ એનિમેશન ફિલ્મ, ‘નેર જાહ ટુ’ રિલીઝ થશે. અત્યાર સુધીમાં દુનિયા આખીની બોક્સ ઓફિસ પરથી એ 2.1 બિલિયન અમેરિકન ડોલર, એટલે આપણા રૂ. 17,850 ઉસેડી ચૂકી છે. આટલી આવક આજ સુધી કોઈ હોલિવુડ એનિમેશન ફિલ્મ પણ કરી શકી નથી. અમેરિકા અચંબામાં છે, દર્શકો આનંદમાં છે. યાંગ યુ તરીકે પણ ઓળખાતા ચીની લેખક-દિગ્દર્શક જિયાઝોઈની આ ફિલ્મ એમની જ આ નામની 2019ની ફિલ્મની સિક્વલ છે. ચીનના એક પૌરાણિક પાત્ર અને સોળમી સદીની નવલકથા પર આધારિત આ ‘નેર જાહ ટુ’ જાન્યુઆરીમાં ચીનમાં પ્રદર્શિત થઈ. ચીનના નવા વરસી ઉજવણીના પહેલા દિવસે. રૂ. 680 કરોડમાં બનેલી ફિલ્મે, ટૂંકમાં અને અત્યાર સુધીમાં, એના રોકાણ કરતાં છવીસગણી આવક કરી લીધી છે. હજી તો ભારતમાં, અન્યત્ર રિલીઝ બાકી છે. હજી તો થિયેટ્રિકલ રિલીઝ પછી થતી આવક બાકી છે.

ચીનના બુલડોઝરથી એન્ટરટેઇનમેન્ટની ધરતી ચગદાવાની આ કદાચ શરૂઆત છે. બોલિવુડ અને સાઉથની ફિલ્મો બસો, પાંચસો અને હજાર કરોડ (રૂપિયાની, યાદ રહે) આવક કરે કે જમીનથી બેં વેંત ઊંચે ચાલે છે. એમણે ફટાફટ ગંભીર વિચાર શરૂ કરી દેવાનો છે. હોલિવુડને તો આપણે ક્યારેય પહોંચી શક્યા નથી. ચીની આક્રમણ ઝંઝાવાત બનશે ત્યારે શું થશે?

હજી એક ઉદાહરણ લઈએ. ગયા વરસે ‘યોલો’ નામે એક ચાઇનીઝ ફિલ્મ આવી હતી. જિયા લિન્ગ નામની મહિલા કોમેડિયન-અભિનેત્રીની ફિલ્મમેકર તરીકે એ બીજી કૃતિ હતી. એનો નિર્માણખર્ચ રૂ. 850 કરોડ હતો અને એનો અત્યાર સુધીનો, માત્ર બોક્સ ઓફિસ પરનો વેપાર, રૂ. 4,118 કરોડ છે. લો બોલો, ક્યાં આપણી રૂ. સો કરોડને આંબતી ફિલ્મોની અધધધ લાગણીઓ અને ક્યાં આ આંકડા?

છેલ્લા થોડા મહિનાઓમાં સીધી ઓટીટી પર આવેલી સિરીઝ અને ફિલ્મોમાંથી કેટલી જોઈ તમે? જોઈ એમાંથી કેટલી ગમી? કેટલીએ માથાનો દુખાવો કરાવ્યો? ઓટીટી રસિયાઓ જાણતા હશે કે ભલે એમાં ભરીભરીને ફિલ્મો અને સિરીઝ આવે, ભલે ડોક્યુમેન્ટરીઝ અને બીજું ઘણું બધું આવે પણ, જ્યારે મસ્ત મૂડ બને અને જોવા બેસીએ ત્યારે, ઘણીવાર એવું થાય કે રિમોટ ફેરવી ફેરવીને ઢળી પડીએ તો પણ જોવા જેવું કશું મળે નહીં. શું કામ એવું થાય છે?

અંદરખાનાની વાત કરીએ. કોઈ પણ સિરીઝ કે ફિલ્મ બને એ પહેલાં એ એક પ્રસ્તાવ મીન્સ પ્રપોઝલ હોય છે. નિર્માતા કે દિગ્દર્શક કે પછી ઓટીટી પ્લેટફોર્મ પાસે એ પ્રસ્તાવ હોય છે. પછી બેઉ પક્ષો એક થાય, ચર્ચા થાય અને પછી બને જે તે પ્રોજેક્ટનું સિરીઝ કે ફિલ્મમાં સર્જન. એવું થતી વખતે વિષય ઉપરાંત અગત્યની બાબત હોય છે પૈસા. ફલાણી ફિલ્મ કે ઢીકણી સિરીઝ બનાવવા કેટલા રૂપિયા લાગશે? ઓટીટી અને સર્જક વચ્ચે એના પર સંમતિ થાય ત્યારે શરૂ થાય છે ખરી સમસ્યા.

વરસોથી જે ફિલ્મ ઇન્ડસ્ટ્રીમાં થતું આવ્યું છે એ ઓટીટીમાં પણ થાય છે. પહેલાં નાના પાયે થતું હતું અને હવે મોટા પાયે થાય છે. એક કાલ્પનિક ઉદાહરણ લઈએ. દસ કરોડમાં એક ફિલ્મ બનાવવા માટે એક ઓટીટી બજેટ ધરાવે છે. એની પાસે પોતાના ક્રિએટિવ લોકોના વિષય છે. એની પાસે અન્ય ક્રિએટિવ લોકોએ મોકલેલા વિષયો પણ છે. એમાંથી કયા વિષય પર કળશ ઢોળાશે? એનો મોટો આધાર વિષયની તાકાત, પસંદના સર્જક પર નથી હોતો. એનો મોટો આધાર, દુર્ભાગ્યે, હોય છે એમાં સંકળાયેલા અમુક લોકોને કેટલો ફાયદો થશે. ઓફિશિયલી અને અનઓફિશિયલી. અંડર ટેબલ એટલે કડદો કરીને થતી કમાણી આપણે ત્યાં ગઈ નથી અને જવાની નથી. તો, દસ કરોડના બજેટવાળા પ્રોજેક્ટમાં પડદા પર થતા નક્કર કામમાં ખરેખર સાત-આઠ કરોડ ખર્ચાય અને બાકીના વચ્ચે જ ચાઉં થઈ જાય.

ગામડે વસતી એકલવાયી માતા અને મુંબઈમાં મોજે રહેતા દીકરા-વહુની વાત છે દિગ્દર્શક હાર્દિક ગજ્જરની ફિલ્મ અચારી બા. હાર્દિક આ પહેલાં ટીવી સિરિયલ્સ અને ગુજરાતી ફિલ્મોનું દિગ્દર્શન કરી ચૂક્યા છે. જિયો સિનેમા માટે એમણે અમર પ્રેમ કી પ્રેમ કહાની નામે ફિલ્મ પણ ગયા વરસે કરી હતી.

અચારી બાનું સૌથી મોટું આકર્ષણ નીના ગુપ્તાનું ટાઇટલ રોલમાં હોવું છે. કારકિર્દીમાં એક અફલાતૂન દોરમાં નીના પસાર થઈ રહ્યાં છે. એમનો દર્શકવર્ગ પણ વિસ્તર્યો છે. ગુજરાતીઓ માટે બીજું આકર્ષણ એ હોઈ શકે કે ફિલ્મમાં કથા ગુજરાતી માજીની છે જેઓ રાપરમાં એકલપંડે રહેતા નાનો પણ મજાનો અથાણાંનો વેપાર ચલાવે છે. તો, કથાની વાત કરીએ.

જૈષ્ણવી ઉર્ફે મનોજ (નીના) એમની સખીઓ શારદા (વંદના પાઠક) અને રૂપા (જાગૃતિ ઠાકોર) સાથે ગુજરાતના રાપરમાં અથાણાંનો ગૃહ ઉદ્યોગ ચલાવે છે. 65 વરસની જૈષ્ણવીનો દીકરો કેતન (વત્સલ શેઠ) એની પત્ની મનોરમા (માનસી રાચ્છ) અને દીકરા કૌશલ (અપૂર્વ શર્મા) સાથે મુંબઈમાં રહે છે. એને માની પડી નથી. વરસોથી મા સાથે ફોન પર વાત સુધ્ધાં કરી નથી. એમાં એકાએક એ માને ફોન કરીને મુંબઈ બોલાવે છે અને જૈષ્ણવી રાજીની રેડ થઈ જાય છે. પણ મુંબઈ આવીને એને જાણ થાય છે કે દીકરો-વહુ અને પૌત્ર ફરવા દાર્જીલિંગ જઈ રહ્યાં છે. એમણે તો માજીનએ એટલે બોલાવી કે એ મુંબઈ ઘેર રહીને એમના પાળેલા શ્વાન જેની (બડી)ની કાળજી રાખે.

“દીકરા, સાચું કહેજે, તે આ નથી કર્યુંને? મને ખબર છે તેં નથી કર્યું… રાઇટ?”

“ના, મેં નથી કર્યું, પપ્પા…”

…અને બાપ અને ઍડી (સ્ટિફન ગ્રેહામ) એના દીકરા જૅમી (ઓવેન કૂપર)ને ભેટીને રડી પડે છે. તેર વરસના કિશોર પર એની ઉંમરી છોકરીના ખૂનનો આરોપ મુકાય ત્યારે કયો બાપ માનશે કે મારા દીકરાએ આવું હીન કૃત્ય કર્યું હશે? એ પણ ચાકૂથી એની હમઉમ્ર દોસ્તના શરીર પર સાત-સાત વખત કારમા ધા કરીને?

ઓટીટી પર ગાજી રહેલી બ્રિટિશ સિરીઝ ‘એડોલસન્સ’ એટલે કિશોરાવસ્થા ચાર એપિસોડની છે. નેટફ્લિક્સ પર એની રજૂઆત સાથે એણે ભારત નહીં, આખી દુનિયામાં દર્શકોને પોતાની તરફ ખેંચી લીધા છે, દંગ કરી દીધા છે. એનાં બેએક મુખ્ય કારણ છે. એક તો સિરીઝમાં વાત છે કાચી વયના ટીનએજરે કરેલી હત્યાનો પ્લોટ અને બીજું, એના દરેક એપિસોડની માવજત. ‘એડોલસન્સ’નો દરેક એપિસોડ એક જ શોટમાં શૂટ થયો છે. એટલે, એકવાર એક દ્રશ્ય કે ફ્રેમ સાથે એપિસોડ શરૂ થાય પછી ક્યાંય કટ નહીં. કલાકાર બદલાય, પરિસ્થિતિ બદલાય, લોકેશન પણ બદલાય છતાં, કેમેરા કશેય કટ વિના અસ્ખલિતપણે શૂટ કરે રાખે. આવું કરવું આસાન નથી. ફિલ્મમેકિંગની આ મૌલિક સ્ટાઇલે પણ સિરીઝને જુદી પાડી છે.

એક પછી એક ઘણી ફિલ્મો ઓટીટી પર આવી છે. કોઈક સીધો તો કોઈક વાયા બિગ સ્ક્રીન. સવાલ એ છે કે શું જોવાનું અને કેટલું જોવાનું. આ રહ્યા પસંદગી માટેના થોડા વિકલ્પો

ઓટીટી પર આજકાલ જોવા જેવી ફિલ્મોના વિકલ્પોનો સારો એવો ભરાવો થયો છે. તાજીમાજી અમુક વેબ સિરીઝની આપણે અહીં વાત કરી ગયા છીએ. આજે થોડી ફિલ્મોની વાત કરીએ. એમાંથી કઈ જોવી અને કઈ નહીં જોવી એ કરી લો નક્કી.

બી હૅપીઃ એમેઝોન પ્રાઇમ પર આ ફિલ્મ આવી છે. લેખક-દિગ્દર્શક રેમો ડિસોઝા છે. કલાકારો અભિષેક બચ્ચન, ઇનાયત વર્મા, નોરા ફતેહી, નાસર, જોની લિવર વગેરે છે. 2023માં ફિલ્મનું શૂટિંગ મુખ્યત્વે ઊટીમાં થયું હતું. વાર્તા છે એક પિતાની અને દીકરીની. નોંધનીય છે કે અભિષક બચ્ચનની અન્ય એક ફિલ્મ પણ થોડો સમય પહેલાં આવી હતી. એનું નામ હતું ‘આઈ વોન્ટ ટુ ટોક.’ એમાં એણે એવું પાત્ર ભજવ્યું હતું જે બીમારીથી પીડાય છે અને એને પણ એક દીકરી છે. અહીં એવા પિતા તરીકે એ દેખાય છે જેની દીકરી નૃત્ય માટે અપાર પ્રેમ ધરાવે છે. એટલે, ફિલ્મમાં ગીત, સંગીત, નૃત્ય પણ છે. પણ સરવાળે, દર્શકોને ફિલ્મ સાધારણ લાગી છે. અભિષેક માટે એ બહુ પોરસાવા જેવી વાત નથી. લેખન અને દિગ્દર્શનના મામલે ફિલ્મ સાધારણ હોવાનું આ પરિણામ. અભિષેકના ચાહક હોવ તો આ ફિલ્મ જોજો. અન્યથા અવગણશો તો નુકસાન નથી.

આઝાદઃ આ ફિલ્મ સીધી ઓટીટી પર નથી આવી પણ, એના બજેટ, એમાં લૉન્ચ થનારાં આશાસ્પદ ફિલ્મ સંતાનોને કારણે એના તરફ ધ્યાન ખેંચાવું રહ્યું. અજય દેવગણે આ ફિલ્મ એના ભત્રીજા અમાન દેવગન માટે બનાવી હતી. સાથે ફિલ્મમાં લૉન્ચ થઈ રવિના ટંડનની દીકરી રાશા થડાણી પણ. અજયે પણ એમાં ભૂમિકા ભજવી છે. ડાયના પેન્ટી, પિયૂષ મિશ્રા વગેરે પણ છે. રૂ. 80 કરોડના ખર્ચે બનેલી આ ફિલ્મે બોક્સ ઓફિસ પર કંગાળ દેખાવ કર્યો હતો. રહી વાત ઘેરબેઠા મફતમાં આ ફિલ્મ જોવાની તો એમાં ઘણાને રસ પડી શકે છે. આ ફિલ્મનું સ્ટ્રીમિંગ થઈ રહ્યું છે નેટફ્લિક્સ પર.