મુંબઈગરો એક યુવાન. એને આપણે શ્યામ સંબોધીશું. શ્યામ બત્રીસનો. વ્યવસાયે સોફ્ટવેર એન્જિનિયર. એની જિંદગીમાં કામકાજ અને દોડધામ સિવાય કશાને અવકાશ નહીં. ફિલ્મો જોવી તો દૂર, ઘરમાં શાંતિથી એકાદ ટીવી શો જોવો પણ એને પાલવે નહીં. હા, અખબારો વાંચવા, સવારે જોગિંગ જવા એના સમયપત્રકમાં એણે સજ્જડપણે સમય ગોઠવી રાખ્યો હતો, કારણ એ દ્રઢપણે માનતો કે આ પ્રવૃત્તિઓથી એની તંદુરસ્તી અને પ્રોડક્ટિવિટી બેઉ પર પોઝિટિવ ઇમ્પેક્ટ પડે છે. એ સાચો પણ હતો. કામની અસહ્ય દબાણ વચ્ચે પણ એ મોટાભાગે ફ્રેશ રહી શકતો એનું કારણ આ જોગિંગ અને મનમાં અનુભવાતી નિરાંત હતી. શનિવાર અને રવિવાર એમ બે રજા એને મળે. એ દિવસોમાં પણ એનું ટાઇમ ટેબલ બહુ વ્યવસ્થિતપણે ગોઠવેલું અને ચુસ્ત રહેતું. આ દિવસોમાં એ સોશિયલાઇઝિગ કરતો, નાની ટ્રિપ પર જતો, ટ્રેકિંગ અને હાઇકિંગના શોખને પોષતો, એકાદ પુસ્તક પા-અડધું પતાવી નાખતો અને ક્યારેક વળી લૉન ટેનિસ રમતો. ઇન શોર્ટ, ભલે બિઝી છતાં એની લાઇફ બેલેન્સ્ડ હતી. આ થઈ વાત આજથી સાત-આઠ વરસ પહેલાંની.

પછી ઓટીટીનો જુવાળ આવ્યો.

શ્યામના હાથમાં પણ સૌની જેમ ફાંકડો સ્માર્ટફોન હતો જ. ઓટીટી આવ્યા સુધી સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ એ રિશનિંગ કરતા કરતો. મતલબ લોકો સાથે સંપર્કમાં રહેવા અને અનિવાર્ય કામ પાર પાડવા. એને વિડિયો ગેમ્સ વગેરેનો નાદ સદભાગ્યે લાગ્યો નહોતો. એવામાં એકવાર એના એક મિત્રએ એને ગિફ્ટમાં આપ્યું બે-ત્રણ ઓટીટીનું સબસ્ક્રિપ્શન, “બી એન્ટરટેઇન્ડ, બડી. ઓફિસ-ઘર વચ્ચે આવતા-જતા શું બુક્સ વાંચતો હોય છે? એના કરતાં આ જો, મોજ પડી જશે.” મિત્ર નજીકનો હતો. શ્યામે સ્મિત વેરીને ગિફ્ટ સ્વીકારી, એમ વિચારીને, “ભલે એ ખુશ રહે, જોવું ના જોવું તો મારા હાથમાં છેને…”

ખરેખર શ્યામે ઘણા દિવસ સુધી એક પણ ઓટીટી પ્લેટફોર્મ ઓન કર્યું નહીં. પણ કહે છેને કે દરેક દૂષણની ક્યારેક શરૂઆત થવાની જ, તમે એના દાયરામાં રહ્યા તો તો નક્કી થવાની. શ્યામની આસપાસના સર્કલમાં હવે રોજ ઓટીટીની વાતો થતી. કોઈક ફલાણો શો જોઈને ચર્ચામાં ઊતરે તો કોઈક ઢીંકણો શો જોઈને. છેવટે એકવાર શ્યામે પણ પ્રવાસમાં પુસ્તકને બાજુએ મૂકીને બટન પ્રેસ કરી દીધું. ઓટીટી ઓન થઈ ગયું. એ પછી લાગ્યો નાદ. ધીમેધીમે કરતાંક નવા શોઝ, ડોક્યુમેન્ટરીઝ જોવામાં શ્યામનો રસ વધતો ચાલ્યો. હવે ઘર અને ઓફિસ વચ્ચેના પ્રવાસમાં છાપું-પુસ્તક ભુલાઈ ગયા. વીકએન્ડમાં હરવુફરવું ઓછું થઈ ગયું. રાતના સમયસર સૂવાની ટેવ છૂટતી ગઈ. બિન્જ વોચિંગ પણ શરૂ થઈ ગયું. એને લીધે, નોકરીમાં ક્યારેય મોડો નહીં પડતો કે બન્ક મારતો શ્યામ મોડો પણ પડવા માંડ્યો અને ક્યારેક એકાએક રજા પણ પાડતો થયો.

પરિસ્થિતિ એ હદે વણસી કે શ્યામનો સ્માર્ટફોન ઓટીટી એપ્સના આઇકન્સથી છલકાઈ ગયો. એમાં ગેમ્સ રમાડતી એપ્સ પણ ઉમેરાઈ ગઈ. શ્યામનું સ્વાસ્થ્ય મોળું પડવા માંડ્યુ.આંખો આસપાસ કાળાં કુંડાળાં થવા માંડ્યાં. આડાઅવળા સમયે સૂવાને લીધે પેટ બગડવા માંડ્યું. મિત્રોને મળવાનું ઓછું થઈ ગયું. અને છેવટે, વરસે કંપનીમાં પગારવધારા માટે મૂલ્યાંકરન એટલે અપ્રેઇઝલ આવ્યું ત્યારે શ્યામને કોઈ પગારવધારો ના મળ્યો. મળી તો શો કૉઝ નોટીસ કે તમારા પરફોર્મન્સમાં ઉત્તરોત્તર બગાડ કેમ થઈ રહ્યો છે એની ચોખવટ કરો બાકી કંપનીએ તમને કોઈક ઓછા મહત્વના ડિપાર્ટમેન્ટમાં ટ્રાન્સફર કરવા પડશે.

 ઇન્ડિયન પોલીસ ફોર્સઃ પોલીસ ખાતાની સિરીઝ અને ફિલ્મો આપણે ત્યાં બહુ જોવાય છે. કોઈકમાં પોલીસ હીરો તો કોઈકમાં સમાજનો દુશ્મન. રોહિત શેટ્ટીનું સર્જન અને એમની સાથે સુશ્વાંત પ્રકાશે દિગ્દર્શિત કરેલી નવી સિરીઝ ‘ઇન્ડિયન પોલીસ ફોર્સ’ વરસની પહેલી સૌથી આશાસ્પદ સિરીઝ છે. એ એક્શન થ્રિલર છે, મોટ્ટા સ્ટાર્સ ધરાવે છે અને ખર્ચાળ પણ છે. સિરીઝ પ્રાઇમ વિડિયો પર 19 જાન્યુઆરીએ સ્ટ્રીમ થવાનું શરૂ કરશે. સાત એપિસોડ્સ છે. એમાં સિદ્ધાર્થ મલ્હોત્રા, શિલ્પા શેટ્ટી, વિવેક ઓબેરોય, શ્વેતા તિવારી, નિકિતિન ધીર, શરદ કેળકર, મુકેશ રિશી વગેરે ફાંકડા રોલમાં જોવા મળશે.

આશ્રમઃ ભગવાન હૂં મૈં… એવો દાવો કરતા પાખંડી બાબા નિરાલા તરીકે બોબી દેઓલને સૌએ માણ્યો છે. એની સાથે સિરીઝમાં ચંદન રોય સન્યાલ, અદિતી પોહણકર, તુષા પાંડે, દર્શન કુમાર, અનુપ્રિયા ગોએન્કા, ત્રિધા ચૌધરી જેવાં કંઈક કલાકારોને ઝળકતાં આપણે જોયાં છે. એની ઓલરેડી ત્રણ સીઝન થઈ ચૂકી છે. પહેલી સુર હતી, બીજી પણ સારી અને ત્રીજી ઠીકઠીક હતી. ચોથી સિરીઝમાં સર્જક પ્રકાશ ઝા કયો જાદુ પાથરશે એની હવે ઇંતેજારી છે. એનું ટ્રેલર આવી ચૂક્યું છે. 19 જાન્યુઆરીએ એમએક્સ પ્લેયર પર ચોથી સીઝન શરૂ થાય એટલે ખબર કે એમાં કેટલો દમ છે. એટલું જરૂર ધારી શકાય કે ઝા જેવા સિદ્ધ સર્જકની સિરીઝ અપેક્ષા કરતાં સાવ ઊણી ઊતરવાની નથી.

પંચાયતઃ દેશી ભારતને દમદાર રીતે દર્શકો સુધી પહોંચાડવામાં ઊંચે ઝંડા ફરકાવનારી નોંધનીય સિરીઝ એટલે ‘પંચાયત.’ સિરીઝ બનાવવાની શરૂઆત કરતી વખતે કદાચ મેકર્સે પણ નહીં વિચાર્યું હોય એવી સફળતા સિરીઝને મળી છે. જિતેન્દ્ર કુમારને અભિષેક ત્રિપાઠી તરીકે દર્શકોએ વધાવ્યો તો ખરો, સાથે સ્ટાર પણ બનાવ્યો. સાથે છે નીના ગુપ્તા, રઘુબીર યાદવ, ફૈઝલ મલિક, ચંદન રોય જેવાં કલાકારો. દરેકે પાત્રને સરસ જીવ્યું છે. સાન્વિકાએ એમાં પ્રધાનની દીકરી રિન્કી તરીકે પાછલી એટલે બીજી સીઝનમાં એન્ટ્રી લીધી હતી. ત્રીજી સીઝન આવી રહી છે 15 જાન્યુઆરીથી, પ્રાઇમ વિડિયો પર. ઉત્તર પ્રદેશના કાલ્પનિક ગામ ફુલેરામાં ત્રિપાઠી એન્ડ ટીમ હવે કયા નવા રંગો પાથરશે એ જોવાની ઉત્સુકતા શમાવવા તૈયાર રહેજો.

હીરામંડીઃ સંજય લીલા ભણસાલીનું કોઈ પણ સર્જન હોય, દર્શકો જબ્બર આતુરતા સાથે એની પ્રતીક્ષા કરે એમાં નવાઈ શી? ‘હીરામંડી’ જોકે ક્યારની આવુંઆવું કરી રહી છે. લાહોરમાં આવેલો રેડ લાઇટ એરિયા, જે શાહી મોહલ્લા તરીકે પણ ઓળખાય છે (પાકિસ્તાની ફિલ્મ બોલમાં એને સરસ રીતે પેશ કરાયો હતો) એની આસપાસ ઘુમરાતી ભણસાલીની સિરીઝ નેટફ્લિક્સ પર આ વરસે તો આવી જ જશે એવી આશા અસ્થાને નથી. મનીષા કોઈરાલા, સોનાક્ષી સિંહા, હુમા કુરેશી, અદિતી રાવ હૈદરી, રિચા ચઢ્ઢા, સંજિદા શેખ, શરમીન સેહગલ… એકએકથી જાણીતી માનુનીઓ સિરીઝમાં ઝળકવાની છે. આઝાદી પહેલાં હીરામંડી શું ચીજ હતી એ જોવા અને ભણસાલીની ભવ્યતા માણવામાં ખરેખર મજા પડવાની છે.

ફર્ઝીઃ રાજ અને ડી.કેની શાહિદ કપૂરને ચમકાવતી, પ્રાઇમ વિડિયોની સિરીઝ ‘ફર્ઝી’ની પહેલી સીઝન સારી જરૂર હતી, પણ અસાધારણ નહોતી. છતાં, સ્ટારડમ સાથેની આ સિરીઝની નવી સિરીઝ આવે એ સહજ ગણી શકાય. નકલી ચલણી નોટોની વાત કરતી આ સિરીઝની પહેલી સીઝન ગયા વરસની શરૂઆતમાં આવી હતી. નવી સીઝન બરાબર એક વરસે આવવાના આસાર છે. શાહિદ ઉપરાંત એમાં વિજય સેતુપતિ, કે કે મેનન, ઝાકીર હુસેન, અમોલ પાલેકર, રાશિ ખન્ના, ભુવન અરોરા વગેરે પણ છે. એની નવી સીઝન આવવાની છે એ શાહિદે જાતે જાહેર કર્યું હતું. જોવાનું એ રહે છે કે ક્યારે અને કેટલા એપિસોડ્સ સાથે.

ફિલ્મસ્ટાર્સે ફિલ્મો થકી મળતી લોકપ્રિયતાને કાયમ બીજા અનેક મોરચે કેશ કરી છે. મોડેલિંગ હોય કે મહેમાન તરીકે ક્યાંક અલપઝલપ હાજરી નોંધાવીને તગડી ફી વસૂલવાની વાત, ફિલ્મોની લોકપ્રિયતા કલાકારને ક્યાંય લઈ જાય છે. એટલે જ ઓટીટીના તૈયાર ભાણે પલાંઠી વાળીને જ્યાફત ઉડાવવી ફિલ્મસ્ટાર્સ માટે ડાબા હાથનો ખેલ છે

વાત કાં તો મગજમાં બેસે એવી નથી કાં પછી મગજને ચકરાવે ચડાવી દે એવી છે. ઓટીટી માટે જ બનેલી બિગ બોસની સીઝન ટુ જસ્ટ હમણાં પતી. ભાઈજાન સલમાન ખાને એને હોસ્ટ કરી. છપ્પન એપિસોડ્સ એના થયા. સત્તર જૂનથી 14 ઓગસ્ટ સુધી સિરીઝ ચાલી. એટલામાં, એટલે કે બે મહિનાથી ઓછા સમયમાં ગેલેક્સી એપાર્ટમેન્ટ્સમાં રહેતા સલ્લુમિયાંના ઘેર કડકડતા સાતસો કરોડ રૂપિયા પહોંચી ગયા. એક એપિસોડના રૂપિયા સાડાબાર કરોડ પ્રમાણે, છપ્પન એપિસોડ માટે.

બિગ બોસે માત્ર સલમાનને નહીં, એન્ટિલિયાવાસી મુકેશ અંબાણીને પણ બખ્ખાં કરાવી દીધા છે. ઓટીટીની દુનિયામાં એમના જિયો સિનેમાએ આની પહેલાં આઈપીએલથી તરખાટ મચાવ્યો અને હવે આ સિરીઝથી. અતિશય માથામાં વાગે એવી અને કોઈને ગમે કે ના ગમે છતાં પોતાની રીતે જ ચાલતી આ સિરીઝ દસ કરોડ લોકોએ જોઈ. આટલા બધા લોકો તો સેટેલાઇટ ટીવીની સેંકડો ચેનલ્સ પર આવતી અગણિત સિરિયલ્સમાંની અઠાણુ ટકા સિરિયલ નથી જોતા. હદ કહેવાય. મનમાં એમ થાય કે આ ક્રેઝ શાનો છે, સલમાનનો, જિયોનો, બિગ બોસનો, ઓટીટીનો કે કોનો? અને એમ પણ થાય કે ફિલ્મી સ્ટાર્સ અત્રતત્રસર્વત્રથી કમાયા પછી હવે ઓટીટી પરથી પણ મેક્ઝિમમ નાણાં ઉસેડતા રહેવાના છે?

થોડા સમય પહેલાંના અહેવાલો મુજબ ઓટીટી પરથી કમાવામાં અજય દેવગણે પણ બાજી મારી હતી. રુદ્રઃ ધ એજ ઓફ ડાર્કનેસ સિરીઝ માટે અજયને સવાસો કરોડ રૂપિયા મળ્યા હતા. હવે આ બેઉ મહેનતાણાંની તુલના જો ઓટીટીથી જ સ્ટાર થનારા જીતેન્દ્ર કુમાર જેવા કલાકારોને મળતાં મહેનતાણાં સાથે કરવા બેસો તો ફટાક દઈને કહેવું પડે, “રહેવા દો બાપડા, એવી તુલના કરવાનો કોઈ અર્થ નથી.” જીતેન્દ્રએ ઓટીટી માટે એક એપિસોડના પચાસ હજાર રૂપિયા માત્ર, એ રીતે કામ કર્યું છે. હવે બોલો.

બોલિવુડના સ્ટાર્સને આવકના વિકલ્પોની ખરેખર કમી નથી. અભિનય કરે કે ના કરે, ફિલ્મ ચાલે કે ના ચાલે, એમની કમાણીની ગાડી પાંચમા ગિયરમાં રહે છે. મોડેલિંગ કરીને, રિબન કાપીને, મહેમાન તરીકે થોડી મિનિટો કશેક હાજરી નોંધાવીને, ઇન્સ્ટા કે ટ્વિટર ઉર્ફે એક્સ પર મેસેજ મૂકીને આ લોકો નાણાં ઉસેડતા જ રહે છે, ઉસેડતા જ રહે છે. ઓટીટી માટે એમની ઉપસ્થિતિ એક રીતે વરદાન તો બીજી રીતે શાપ છે. વરદાન એટલે કે એમના લીધે એમના ચાહકો ઓટીટી સુધી ખેંચાઈ આવે છે અને પ્લેટફોર્મસની વ્યુઅરશિપ વધવા સાથે એની પહોંચ વધે છે. શાપ એટલા માટે કે ઓટીટી પ્લેટફોર્મ્સ આડકતરી રીતે સ્ટારડમના ગુલામ થઈ રહ્યા છે અને બોલિવુડનું એના પર આધિપત્ય સ્થપાઈ રહ્યું છે.

સૈફ અલી ખાન, મનોજ બાજપાયી, બોબી દેઓલ, નવાઝુદ્દીન સિદ્દીકી, રાધિકા આપ્ટે, અલી ફઝલ, સુસ્મિતા સેન, માધુરી દીક્ષિત, કાજોલ, અનિલ કપૂર, આદિત્ય રોય કપૂર, શાહિદ કપૂર, શેફાલી શાહ, યામી ગૌતમ… એટલાં બધાં સિતારાઓએ ઓટીટી પર અલપઝલપ અથવા નિયમિત હાજરી નોંધાવી છે કે આખી યાદી લખવી પણ અઘરી છે. આમાંના મનોજ બાજપાયી, અલી ફઝલ, સુસ્મિતા સેન, શેફાલી શાહ અને કંઈક અંશે બોબી દેઓલ જેવાં સ્ટાર્સને અલગ તારવી લઈએ કેમ કે એમના માટે ઓટીટી ખરા અર્થમાં એક નવી શરૂઆત અને વધુ રસપ્રદ દુનિયા સાબિત થઈ છે. આ સ્ટાર્સ એવાં છે જેમને એમની ક્ષમતાનુસાર તકો આપવાનું બોલિવુડે કહો બંધ કર્યું હતું. ઓટીટી પર એમનું આગમન અને એમનું છવાઈ જવું દર્શકો માટે પણ સાનંદાશ્ચર્ય જેવી વાત રહી અને સ્ટાર્સ માટે પણ નવી ઇનિંગ્સ બની.

અજય દેવગણ, સલમાન ખાન, કાજોલ, માધુરી, શાહિદ વગેરે માટે કહી શકાય કે એમણે સ્ટારડનું સ્માર્ટ એક્સટેન્શન કર્યું છે. ફિલ્મો થકી મળેલી લોકચાહનાને એમણે વ્યવસ્થિત રીતે ઓટીટી પ્લેટફોર્મ્સ પર રોકડી કરી છે. અલબત્ત, એવું કરવાનો એમને પૂરેપૂરો અધિકાર છે. એમને ઓટીટી પર માણવાનો એમના ચાહકોને પણ અધિકાર છે. મુશ્કેલી એટલી કે અતિસ્ટારડમથી ઓટીટી ધીમેધીમે ઘરેડનો ભોગ બની શકે છે. મુશ્કેલી એ કે ઓટીટી પર પણ બોલિવુડ જેવી ઘીસીપીટી ચીજો આવવા માંડી છે અને એની સંખ્યા હજી વધી શકે છે. મુશ્કેલી એ કે સ્ટાર્સની હાજરીને લીધે ઓટીટી પર નવોદિત અને પ્રતિભાશાળી કલાકારો માટે પોતાને સિદ્ધ અને પ્રસ્થાપિત કરવાનું કામ અઘરું થઈ શકે છે.

છેલ્લાં ત્રણ વરસમાં કેટલી ફિલ્મો સીધી ઓટીટી પર આવી હશે? આવી ફિલ્મોની સંખ્યા ખાસ્સી છે. એમાંની અનેક એકદમ વાહિયાત હોવા છતાં એમને જોનારાની સંખ્યા લાખો-કરોડોમાં છે. એવા લોકોમાં સામેલ થવાથી બચવું બેહદ અગત્યનું છે

‘સરદાર કા ગ્રાન્ડસન’, ‘કઠહલ’, ‘રૂહી’, ‘વર્જિન ભાનુપ્રિયા’, ‘દુર્ગામતી’, ‘ખાલીપીલી’, ‘સેલ્ફી’, ‘ગેસલાઇટ’, ‘મિસીસ અંડરકવર’, ‘મુંબઈકર’, ‘બ્લડી ડેડી’, ‘ટિકુ વેડ્સ શેરૂ’ અને હા, ‘તરલા’.

શક્ય છે આમાંનાં અમુક નામથી તમારા મનમાં કોઈ ઘંટડી વાગી હશે. શક્ય છેે આ નામોમાં જો બીજાં એક-બે ડઝન નામ ઉમેરવમાં આવે તો ઘંટડી વાગવાની માત્રા હમણાં હશે એના કરતાં ખાસ્સી ઓછી થઈ જશે. એ પણ શક્ય છે કે કોઈક બડભાગી એવા પણ હશે જેમની સાવ એટલે સાવ ઘંટડી વાગી ના હોય અને માથું ખંજવાળતા તેઓ પૂછવા માગતા હશેઃ અરે શું છે આ બધાં નામ?

આ બધાં નામ એવી ફિલ્મોનાં છે જે ક્યારેય મોટા પડદે પહોંચી નથી. આ ફિલ્મો સીધી ઊતરી આવી છે આપણા ડ્રોઇંગ રૂમમાં. આપણા મોબાઇલ પર અને સ્માર્ટ ટીવી પર. ફિલ્મ આમ તો મોટા પડદા માટે જ બને એવું કાયમનું ચલણ રહ્યું છે. 2020થી એ ચલણ બદલાયું. ફિલ્મોનું ડિ-બિગ સ્ક્રીનફાઇઝેશન થયું અને એવી પણ ફિલ્મો બનવા માંડી જે સીધી ઓટીટી પર આવે. ઘણી એવી પણ ખરી જેમને મોટા પડદા માટે બનાવવાની શરૂઆત થઈ પણ છેવટે એમનું પડીકું વીંટીને સીધ્ધો ઘા કરવામાં આવ્યો ઓટીટી તરફ, “લેતા જાવ.”

સીધી ઓટીટી પર આવેલી અમુક ફિલ્મો ખરેખર સારી છે પણ, સરેરાશ જુઓ તો ડાયરેક્ટ ટુ ઓટીટી ફિલ્મોની ગુણવત્તા નબળી રહી છે. એટલે જ વિચાર આવે કે આ ઇન્ડસ્ટ્રીવાળા ભેગા થઈને ઓટીટી પ્લેટફોર્મ્સને નબળી ફિલ્મોનું ડમ્પિંગ ગ્રાઉન્ડ બનાવવાની તજવીજમાં તો નથીને? હદ એ છે કે આમાંની ઘણી ફિલ્મો એ માંધાતાઓની છે જેમના નામ અને કામ પર મુસ્તાકી સાથે ભરોસો કરનારા, એમની ફિલ્મ આવતાવેંત જોવા માટે ઘાંઘા થઈ જનારા લોકોની કમી નથી. એટલે વળી એવો પણ વિચાર આવે કે આ આવડા સમજદાર, અનુભવી, ક્રિએટિવ અને પોતાની ઇમેજ વિશે સતર્ક લોકો પણ કેમ આવું રાયતું ફેલાવી બેસતા હશે?

આ રાયતું ફેલાવા પાછળ કારણો છે. અમુક એવાં જે બોલિવુડિયા દૂષણથી ઓટીટી સુધી પહોંચ્યાં છે. દાખલા તરીકે સેટ-અપ બનાવીને, ચાંદ-તારા દેખાડીને ફટાફટ કંઈક બનાવી નાખવાનું અને એમ કરતા પૈસા લગાડનાર અને દર્શક બેઉને બનાવી નાખવાના. આને સરળ શબ્દોમાં સમજીએ. ફિલ્મી દુનિયામાં એકમેક સાથે પ્રગાઢ સંબંધ ધરાવનારા અને એમાં ફાઇનાન્સર તરીકે નાણાં રોકીને કમાઈ લેવાની જેમને તાલાવેલી હોય એવા, બેઉ પ્રકારના લોકો છે. જે પૈસા લગાડવા ઘાંઘા હોય તેઓ ગ્લેમરની દુનિયાની ઝાકઝમાળથી અંજાયેલા હોય. આવા લોકો નાણાંની કોથળી છુટ્ટી મૂકે કે એમને એકાદ ફિલ્મ પકડાવી દેનારા ઘણા ઊભા થઈ જાય. આવા લોકો માટે ફટાફટ બધું ઊભું કરી નાખવામાં આવે, ફિલ્મ બનાવી નાખવામાં આવે અને પધરાવી દેવામાં આવે. આવું કરવામાં ફિલ્મ સાથે સંકળાયેલા કલાકાર-કસબીઓ બધા કમાણી કરે પણ મરો થાય ફાઇનાન્સરનો. મોટા પડદા માટે પણ આ ચાલાકી અજમાવતા અસંખ્ય ફિલ્મો બનતી રહી છે અને બનતી રહેવાની છે. એ ચાલાકી ઓટીટી પર આવી ચૂકી છે.

ગયા અઠવાડિયે એવા સોશિયલ સ્ટાર્સની આપણે વાત કરી જેઓએ ઓનલાઇન દુનિયામાં આગવું સ્થાન બનાવ્યું છે. એને એવો સરસ પ્રતિસાદ મળ્યો કે થયું આજે ફરી એવા બીજા થોડા સ્ટાર્સની અને ડિજિટલ સ્ટાર કેવી રીતે બનવું એની વાત કરીએ

વાઇરલ થયેલા વિડિયોથી વ્યક્તિનું વિકિપીડિયા પર આવી જાય એ ઘણું કહેવાય. કારણ ઘણા સેલિબ્રિટીઝ છે, જેમાં એક્ટર્સ, લીડર્સ, ક્રિકેટર્સ વગેરે વગેરે પણ સામેલ છે, જેમનું વિકિપીડિયા પેજ નથી. એ બધા વચ્ચે આ ડાન્સિંગ અંકલ એટલે સંજીવ શ્રીવાસ્તવ છે. ભોપાલની એક યુનિવર્સિટીમાં એ પ્રોફેસર છે. ગ્વાલિયરમાં એક લગ્ન હતાં, એમાં સંગીતનો કાર્યક્રમ હતો. સંજીવ અંકલે એમાં એક ડાન્સ કર્યો અને એ કોઈકે મૂક્યો ઇન્ટરનેટ પર. પત્યું, એક વિડિયોથી સંજીવ અંકલ જાણીતા થઈ ગયા. એમના નામે વિકિ પેજ પણ બોલે છે. એ એક વિડિયોની તાકાત એવી કે સંજીવ અંકલ એના લીધે ગોવિંદા (જેના એક ગીત પર એમણે ડાન્સ કર્યો હતો) એ સલમાન ખાન સહિતના સ્ટાર્સને મળી શક્યા અને ટીવી પર પણ ઝળક્યા.

સુરતમાં રહેતો એક ફુટડો યુવાન રોહિત ઝિંઝુરકે છે. એ રિએક્શનબોય તરીકે પણ ઓળખાય છે. એના ઇન્સ્ટાગ્રામ પર અઢી કરોડથી વધુ ફોલોઅર્સ છે. યુટ્યુબ, ટિકટોક વગેરેના ફોલોઅર્સ અલગ. રોહિત ગીતો સહિત વિવિધ પ્રકારના વિડિયો બનાવતો રોહિત સોશિયલ પ્લેટફોર્મ્સથી સરસ આવક રળે છે.  ઓનલાઇન સ્ટાર બન્યા પહેલાં એ કપડાંની દુકાનમાં કામ કરતો હતો. પછી બીજી એક કંપનીમાં કામ કર્યું. સાધારણ પરિવારના આ ટીનએજરને બહુ જલદી એ જાણ થઈ ગઈ હતી કે પૈસા કમાવવા પડશે, બોસ. એ માટે કંઈક હટ કે કરવું પડશે. એમાંથી એણે શરૂ કર્યા ઓનલાઇન અખતરા. એ અખતરા એને ફળ્યા અને સુપર ફળ્યા. આજે એ જાણીતો ઇન્ફ્લુએન્ઝર છે અને આર્થિક રીતે સંપન્ન છે.

સુરતની એક વાત કરીએ. ઇન્ટરનેટ પર ગુજરાતી ઇન્ફ્લુએન્ઝર્સ સર્ચ કરતાં સુરતના ઘણા યુવાનોનાં નામ જડી આવે છે. રિયા ઝા, બાર્બી, સચીન તિવારી, શિવમસિંઘ રાજપુત, વીતરાગ મહેતા, સની પરમાર, મિતેશ, ગોપાલી તિવારી વગેરે એમાં સામેલ છે. અમદાવાદની તુલનામાં કદાચ આ મામલે સુરત આગળ છે. જોકે એમ તો ગુજરાતનાં નાનાં શહેરો અને ગામોમાં પણ ઓનલાઇન પ્રતિભાઓ છે.

ઓનલાઇન નામના કોઈને સાવ અચાનક અને અનાયાસ મળે એ નવી વાત નથી. યાદ કરો પેલું મલયાલમ ગીત, મનિક્યા મલરાયા, જેમાં એક અભિનેત્રી નામે પ્રિયા પ્રકાશ વારિયર હતી. નામ વાંચીને ઘંટડી ના વાગે તો યાદ કરો એ વિડિયો ક્લિપ જેમાં એક ફુટડી કન્યા આંખ મિચકારતી હતી. એનું એ આંખ મિચકારવું આખા ગીત કરતાં વધુ પોપ્યુલર રહ્યું હતું. એ એક દ્રશ્યથી પ્રિયા નેશનલ સ્ટાર બની હતી. મલયાલમ અને તેલુગુ ફિલ્મોની અભિનેત્રી પ્રિયાને જે નામના મળી એની કલ્પના એણે કે પેલું ગીત બનાવનાર કોઈએ કરી જ નહોતી.

ભુવન બદયાકર નામના શિંગ વેચતા બંગાળી માણસનો કિસ્સો પ્રમાણમાં તાજો છે. બાવન વરસનો આ આમ આદમી મૂળે પશ્ચિમ બંગાળના કુરાલજુરી ગામનો સૂકા મેવા વેચનારો એક નાનકડો ફેરિયો. એણે પોતાની શિંગ વેચવા ગીત ગાવાનું શરૂ કર્યું અને થયો જાદુ. કચ્ચા બદામ (એટલે શિંગ) ગીત ઓનલાઇન આવ્યું અને જોતજોતામાં સરહદો વળોટતાં સૌના મોઢે ચડી ગયું. એક ગીતના પ્રતાપે એ સેલિબ્રિટી બન્યો, ટીવી સિરિયલનો અભિનેતા, સિંગર બની ગયો.

2021માં છત્તીસગઢના એક 12 વરસના છોકરા નામે સહદેવ દિરડોએ બચપન કા પ્યાર ગીત પોતાની આગવી અદામાં ગાયું. કારણ હતું સહદેવની ગાવાની આગવી અદા. ગીત વાઇરલ થયું. એવું કે બાદશાહ જેવા ટોચના સિંગરે એના પરથી વિડિયો બનાવ્યો. સહદેવે એવી નામના કમાઈ કે એ ઘણા ટીવી શોઝમાં પણ ઝળક્યો છે.

સવાલ એ થાય કે આવી નામના, આવો પૈસો, આવો સર્જનાત્મક આનંદ અંકે કરવા કોઈ માસ્ટર કી હોઈ શકે ખરી? જવાબ છે હા અને ના. હા એટલા માટે કે જેમની પાસે સાધન, ટીમ, ક્રિએટિવ ફિલ્ડનો અનુભવ અને ગણતરીઓ છે તેઓ આ ક્ષેત્રમાં વ્યવસ્થિત આયોજન સાથે આગળ વધીને પોતાની કેડી કંડારી શકે છે. એક કંપનીએ બનાવેલા કામવાલીના વિડિયો એનું ઉદાહરણ છે. એમાં કામવાલીનું પાત્ર ભજવતી પુણેની અપર્ણા ટંડલે ખાસ્સી જાણીતી થઈ છે. એના વિડિયો બેહદ લોકપ્રિય છે અને અપરંપાર વખતો જોવાયા છે.

જવાબ ના એટલે છે કે વગર સાધન અને આર્થિક તાકાત પણ આ ક્ષેત્રમાં અસંખ્ય લોકોએ પોતાનું દ્રઢ સ્થાન બનાવ્યું છે. ઉપર આપણે મમળાવેલાં મોટાભાગનાં ઉદાહરણો એ પ્રકારનાં છે. જાત પર વિશ્વાસ રાખીને અને કર્મણ્યેવાધિકારસ્તે શ્લોકને સાંગોપાંગ અપનાવીને પણ ઓનલાઇન દુનિયામાં સફળ થઈ શકાય છે.

સૌથી પહેલાં એ નક્કી હોવું જોઈએ કે એકાએક મન થાય અને મસ્તી ઊપડે ત્યારે જ વિડિયો મૂકવાના નથી. આ કામ સિસ્ટમેટિક અને ગંભીરતાપૂર્વક કરવું જોઈએ. કોઈની નકલ કરવાની કે કોઈના કંડારેલા રસ્તે ચાલવાની પણ જરૂર નથી. સાવ વિચિત્ર અને અન્યોને અડબંગ લાગતો વિચાર પણ, જો પોતાના પર વિશ્વાસ હોય, તો ઓનલાઇન દુનિયામાં અજમાવી જોવા જેવો છે. નિષ્ફળતા મળે અથવા ધાર્યું પરિણામ ના મળે તો પણ મુંઝાવાની જરૂર નથી. એક નહીં તો બીજો, બીજો નહીં તો ત્રીજો આઇડિયા અજમાવતા રહેવાનું. એમ કરતાં કરતાં ઓનલાઇન દુનિયાથી સુપરિચિત થવાશે એ પાકું છે.

માત્ર ગુણવત્તા નહીં, નસીબ પણ થોડો સાથ આપે તો કશું પણ થઈ શકે છે. સાથે જોઈએ વિડિયો વાઇરલ કરવાની સમજણ. એક રીતે એ આપોઆપ થઈ શકે છે અને બીજી રીતે એ ડિજિટલ ટ્રિક્સનો ઉપયોગ કરીને પણ થઈ શકે છે. આ બધું આવડતું ના હોય તો પણ શીખી જરૂર શકાય છે. સૌથી સારી વાત એ છે કે આવું જ્ઞાન અર્જિત કરવા હજારો કે લાખો રૂપિયા ખર્ચવાની ખરેખર જરૂર નથી. ઓનલાઇન માસ્ટરી મેળવવા માટે આવશ્યક જ્ઞાન ઓનલાઇન દુનિયામાં જ સાવ મફતમાં મળે છે. બસ, નિષ્ણાતોએ બનાવેલા વિડિયો જુઓ, લેખ વાંચો, એનાથી જે સમજાય એ પ્રમાણે પ્રયોગ કરો અને આગળ વધો.

જરા વિચારો કે સાવ નાનકડા ગામમાં રહેતા કે સાવ સાધારણ પરિસ્થિતિ ધરાવતા કોઈ બાળકે કે કોઈ યુવાને ઓનલાઇન સેન્સેશન બનવા શું કર્યું હશે? નવી પેઢીની એક સારી વાત એ છે કે એ ખણખોદ કરીને પણ શીખવા ઉત્સુક છે. જિજ્ઞાસા અને જીદ ઓનલાઇન સફળતામાં કામ આવે છે. એટલે જ, એમાં ઝંપલાવતી વખતે એ ઠરાવી લો કે જો એકવાર મેદાનમાં ઊતર્યા તો પીછેહઠ કરવી નથી એના સંકલ્પ સાથે જ ઊતરવું છે. દરેક વ્યવસાયની જેમ આ પણ એક સિરિયસ વ્યવસાય છે. એમાં પણ નેટવર્કિંગ અને પોતાને અપડેટેડ રાખવા મહેનત કરવી પડે છે. તો નીકળી પડો અને કરો ફતેહ.

નવું શું છે?

• સલમાન ખાનની ‘કિસી કા ભાઈ કિસી કી જાન’ જોવા થિયેટરમાં મહેરામણ ઉમટ્યો નહોતો. ઝીફાઇવ પર આજથી એનું આગમન થયું છે ત્યારે મેકર્સ આશા રાખી શકે કે દર્શક ભાઈઓ અને બહેનો એને વધાવશે. તમારે એમાંના એક બનવું હોય તો રિમોટ ઉપાડજો.
• કંગના રનૌતની નિર્માત્રી તરીકેની અને ઘણા વખતથી આવું આવું કરતી ફિલ્મ ‘ટિકુ વેડ્સ શેરૂ’ આજથી આવી ગઈ છે. જોવા માટે જવાનું છે પ્રાઇમ વિડિયો પર. નવાઝુદ્દીન સિદ્દીકી, અવનીત કૌરને ચમકાવતી ફિલ્મની ડિરેક્ટર સાંઈ કબીર છે.
• ‘દંગલ’ ફેમ નિતેશ તિવારીની આશાસ્પદ ફિલ્મ છે ‘બવાલ.’ એમાં વરુણ ધવન અને જાહ્નવી કપૂર બે સિતારા છે. નિર્માતા પણ મોટા ગજાના છે, સાજિદ નડિયાદવાલા. ફિલ્મ થિયેટર સુધી પહોંચવાને બદલે સીધી ઓટીટી પર આવશે. આવતા મહિને એ સ્ટ્રીમ થવાની શરૂ થશે પ્રાઇમ વિડિયો પર.
• સુપર હિટ ‘સ્કેમ’ની પહેલી સીઝનમાં પ્રતીક ગાંધીએ હર્ષદ મહેતાના પાત્રને ન્યાય આપ્યો હતો. હંસલ મહેતાની સીરિઝની નવી સીઝનમાં અબ્દુલ કરીમ તેલગીના સ્ટેમ્પ પેપરના સ્કેમની વાત છે. સિરીઝ આવશે સોની લિવ પર, સપ્ટેમ્બરમાં.
• સુહાના ખાન, અગત્સ્ય નંદા, ખુશી કપૂર સહિતનાં ફિલ્મી પરિવારનાં સંતાનોને ચમકાવતી ઝોયા અખ્તરની બહુચર્ચિત ફિલ્મ ‘ધ આર્ચીઝ’નું ટ્રેલર આવી ચૂક્યું છે. 1960ના દાયકાના બેકડ્રોપમાં એની વાર્તા ચાલે છે. આર્ચીઝ જેવી લોકપ્રિય કોમિક સિરીઝથી એ પ્રેરાયલી છે. ટ્રેલર જોઈને એમ લાગે છે જાણે ફિલ્મ કરણ જોહર્સ, આદિત્ય ચોપરાઝની ટિપિકલ કોલિજિયન ટાઇપ્સની ફિલ્મો જેવી હશે. નેટફ્લિક્સ પર ફિલ્મની પધરામણી થાય ત્યારે સાચી ખબર પડશે.

ગુજરાત સમાચારની સંજયની કૉલમ ઑનલાઇન ઝિંદાબાદમાં શુક્રવાર તા.23 જૂન, 2023 પ્રસિદ્ધ થયેલો લેખ)

આ લેખ ગુજરાત સમાચારમાં વાંચવા અહીં ક્લિક કરોઃ

https://epaper.gujaratsamachar.com/chitralok/23-06-2023/6